رکود بازار در بلند مدت با تجدید ارزیابی

سید جلال سیدی در گفت و گو با «صدای بورس» با نگاه استاندارد جهانی به تجدید ارزیابی گفت: روش درست و استاندارد جهانی این است که مابه التفاوت به وجود آمده از تجدید ارزیابی تحت عنوان درآمد غیر عملیاتی در تراز نامه ها به عنوان مازاد تجدید ارزیابی منعکس شود. در چنین شرایطی شرکت رقم دارایی را بیشتر یا کمتر کرده است که در شرایط تورمی به طور عمده ارزش دارایی افزایش پیدا می کند و در این صورت باید براساس رقمی که لحاظ شده مستهلک شود.

وی افزود: به طور اساسی تجدید ارزیابی رویداد مالی موثر بر فعالیت های واقعی یک بنگاه نیست و صرفا کمک کننده است. به این معنی که ثبت حسابداری که در زمان تجدید ارزیابی صورت می گیرد آثار اقتصادی در بنگاه ایجاد نمی کند و فقط ارزش دارای هایی که این روش روی آنها صورت می گیرد از مبلغ دفتری به ارزش منصفانه یا ارزش کارشناسی افزایش می یابد.

کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: روش درست و استاندارد جهانی این است که مابه التفاوت به وجود آمده تحت عنوان درآمد غیرعملیاتی در تراز نامه ها به عنوان مازاد تجدید ارزیابی منعکس شود. در چنین شرایطی شرکت رقم دارایی را بیشتر یا کمتر کرده است که در شرایط تورمی به طور عمده ارزش دارایی افزایش پیدا می کند و در این صورت باید براساس رقمی که لحاظ شده مستهلک شود.

سیدی اظهارداشت: هزینه استهلاکی منعکس شده در صورت های مالی منجر به کاهش سود دوره ای می شود که بر سود تقسیمی هیچ اثری نخواهد داشت زیرا معادل رقم استهلاک شناسایی شده از مازاد تجدید ارزیابی خارج و وارد سود انباشته خواهد شد. در نگاه کلان‌تر زمانی که شاهد افت سود خالص گزارش شده شرکتی در بازار باشیم با توجه به دلایل ذکر شده می‌توان پی‌برد شرکت رکودی است .سازمان بورس و اوراق بهادار ادعا دارد ما به التفاوت تجدید ارزیابی شرکت باید به حساب افزایش سرمایه اضافه شود که چنین رویکردی غیر استاندار است و به واسطه قوانین و مقررات تجویز می شود.

وی از تاثیر تجدید ارزیابی از منظر اقتصادی اشاره کرد و گفت: در صورت رخ دادن تجدید ارزیابی و بعد از محاسبات، p/e هیچ تغییری نکرده و فقط قیمت سهم رقیق تر و شکسته می شود. مشکل زمانی به وجود می آید که سرمایه گذاران خرد شاهد شرکت هایی با سهام نصف شده که درصد قابل توجهی افت کرده باشند. از سمت دیگر فعالین بازار سرمایه به جای بررسی ارزش شرکت ها در مقایسه با ارزش بازار، از منظر قیمت سهام تحلیل می کنند. در نتیجه تقاضا برای شرکت هایی با سهام رقیق افزایش یافته و به نوعی سرمایه گذاران در بازه زمانی کوتاه مدت به سودهی می رسند که باید در بازه زمانی معین و شرایط عادی کسب می کردند،‌ به اصطلاح در این زمان بازار داغ می شود.

کارشناس بازار سرمایه به تاثیر منفی دیگر تجدید ارزیابی اشاره کرد و اظهارداشت: انجام تجدید ارزیابی در زمانی که وضعیت اغلب شرکت ها خوب نیست می تواند باعث شود عمده بازار به اشتباه تمام شرکت ها را به یک چشم نگاه کنند و اثر گذاری سهم های ضعیف بیشتر می‌شود و بعد از یک دوره سود دهی به رکود خواهند رسید. از طرف دیگر تجدید ارزیابی دارایی براساس قیمت کارشناسی انجام می‌شود، درحالی که کشور کارشناس رسمی متخصص به تعداد کافی ندارد و ارزش های برآوردی قابل اتکا نیست.

وی ادامه داد: زمانی که تجدید ارزیابی مورد افزایش سرمایه قرار نگیرد با توجه به اینکه سود های زیرمجموعه هلدینگ های بزرگ افت پیدا می کند نمی توانند سود شناسایی کنند، در نتیجه به این دلیل که وزن این شرکت ها در بازار به لحاظ اثرگذاری بیشتر است وضع نابسامانی را خواهند داشت.

سیدی اضافه کرد: نکته دیگر این است که تفاوت ارزش استهلاک سپر مالیاتی برای شرکت ایجاد نمی کند بنابراین در کنار کاهش سود مقدار مالیات پرداختی ثابت می ماند در نتیجه وجه نقدی خروجی از شرکت از دیدگاه مالیات تفاوتی نمی کند. از آثار مثبت تجدید ارزیابی می توان به افزایش میزان حقوق صاحبان سهام، افزایش ظرفیت برای تسهیلات گیری و تامین مالی اشاره کرد که لازمه آن این است که مجموعه توانایی یا خواست اینگونه تامین مالی را داشته باشد.

کارشناس بازار سرمایه در رابطه با اینکه تجدید ارزیابی نقش دست آویزی برای بازار را دارد گفت: از آنجا که کشور نزدیک به فصل مجامع، لایحه بودجه، پایان سال و انتخابات است و همچنین تجربه نرخ های بد در سال ۱۴۰۲،‌ خبر تجدید ارزیابی زمانی پخش شد و بازار را تکان داد که گزارش ماهانه نیامده بود،‌ فصل مجامع تشکیل نشده و از همه مهمتر ‌ابهامات بورس بر طرف نشده بود. خبر تجدید ارزیابی بازار را تا حدی افزایشی کرد اما به دلیل وجود سایه ابهامات، ریسک ها و مشکلات بنیادی که همچنان در بازار پابرجا است مانند یک مسکن عمل کرد. خبر تجدید ارزیابی رونق کوتاهی که مستمر نخواهد بود به بورس بخشید درحالی که انتشار این خبر در زمستان سال گذشته و در ارزندگی بازار می توانست تغییر چشم گیری بوجود آورد.

خبرنگار: فاطمه اختری